ŻYCIE BEZ PIELUCH

NHN - co to takiego?

NHN = Naturalna Higiena Niemowląt

---

Inne nazwy

• - wychowanie bezpieluchowe
  - naturalna higiena dziecka
  - Natural Infant Hygiene
• - Assisted Infant Toilet Training
• - elimination timing
• - elimination communication
  - L'hygiène naturelle de l'enfant
  - TopfFit

Wstęp

Od pierwszego dnia życia dziecko zachowaniem sygnalizuje rodzicom swoje potrzeby. Prawidłowe rozpoznawanie oznak głodu, bólu, zimna i innych odczuć malucha jest najtrudniejszym zadaniem młodych rodziców. Od samego początku niemowlę sygnalizuje również potrzebę wypróżnienia i oddania moczu. Niektóre z tych sygnałów zwracają uwagę dorosłych i są prawidłowo odczytywane (np. gwałtowne przyciąganie nóżek do brzuszka jest kojarzone z trwającymi ruchami jelit). Jednak w naszej kulturze przyjęte jest, aby sygnały związane z wypróżnianiem i oddawaniem moczu u małych niemowląt całkowicie ignorować lub przeczekiwać, skupiając się tylko na symptomach dotyczących głodu, bólu, zimna/ciepła i potrzeby snu lub towarzystwa. Rodzice często nawet wiedzą co się dzieje i celowo czekają ze zmianą pieluszki, aż dziecko skończy się wypróżniać.

Zwolennicy Naturalnej Higieny Niemowląt postępują odmiennie – widząc te same oznaki rozbierają niemowlę i pozwalają mu załatwić potrzeby fizjologiczne w toalecie lub nocniku (oczywiście odpowiednio podtrzymując dziecko), uznając to nie bez przyczyny za znacznie bardziej higieniczne i logiczne rozwiązanie.

Definicja

Naturalna Higiena Niemowląt oznacza zaspokajanie potrzeb toaletowych niemowlęcia w momencie ich pojawienia się. Jest to sposób opieki nad niemowlęciem i małym dzieckiem polegający na:

• - nawiązaniu porozumienia z dzieckiem,
• - obserwowaniu nieświadomego języka jego ciała,
• - odpowiadaniu na świadome próby sygnalizowania potrzeb toaletowych,
• - łagodnym proponowaniu dziecku nocnika.

Stosowanie kar, przekupywanie nagrodami, zawstydzanie, wyśmiewanie czy przetrzymywanie siłą na nocniku nie są częścią Naturalnej Higieny Niemowląt.

Najważniejsze założenia

Każde niemowlę od pierwszego dnia życia sygnalizuje potrzebę wypróżnienia i oddania moczu między innymi poprzez określone ruchy ciała, specyficzny wyraz twarzy czy wydawane dźwięki (np. wołanie, postękiwanie, okrzyki, płacz).

Opiekunowie co pewien czas umożliwiają dziecku skorzystanie z nocnika lub toalety, odpowiadając na potrzeby niemowlęcia wyrażane nieświadomym językiem ciała, a także świadomie sygnalizowane przez dziecko.

Oprócz obserwacji zachowania niemowlęcia, istotną sprawą jest także przewidywanie potrzeb fizjologicznych dziecka na podstawie jego aktywności, pory dnia, rozkładu drzemek. Równie ważną częścią tej metody są sygnały wysyłane przez opiekunów, mające na celu zasugerowanie dziecku właściwego momentu do wypróżnienia. Są to proste zwroty lub dźwięki (np. "sii-sii", "ee"), podtrzymanie dziecka w określonej pozycji oraz ewentualnie komunikowanie się za pomocą znaków (elementy języka migowego).

Zgodnie z proponowaną tu metodą, w centrum uwagi rodziców jest przede wszystkim zaspokojenie potrzeb dziecka i nawiązanie z nim jak najbliższego porozumienia, opartego na wzajemnym szacunku, zrozumieniu i zaufaniu. Osiągnięcie samodzielności w sprawie korzystania z toalety jest jedynie miłym efektem ubocznym, logiczną konsekwencją działań, których podstawą jest szacunek dla potrzeb dziecka lub niemowlęcia.

Naturalna Higiena Niemowląt, mimo że bywa także nazywana "wychowaniem bezpieluchowym", może być praktykowana przy zastosowaniu zabezpieczenia w postaci pieluszek. Zwolennicy tego sposobu wychowania zakładają dziecku pieluszkę nie po to, aby niemowlę korzystało z niej jak z przenośnej toalety, a jedynie na wszelki wypadek, kontynuując oferowanie dziecku nocnika ilekroć zauważą taką potrzebę.

Czym różni się Naturalna Higiena Niemowląt od popularnego "treningu czystości"?

Wielu rodziców zakłada niemowlętom jednorazowe pieluszki, zmieniając ją co określoną liczbę godzin i nie zwracając uwagi na to, kiedy dokładnie dziecko się wypróżnia. Ignorując i przeczekując sygnały niemowlęcia dotyczące potrzeb fizjologicznych, uczą dziecko korzystać z pieluszki i nie zwracać uwagi na odczucia płynące z wewnątrz jego ciała. W tej sytuacji dziecko nie ma motywacji do wzmacniania wysyłanych sygnałów i świadomego domagania się zaspokojenia tych potrzeb. Po wielu miesiącach takiego konsekwentnego „treningu pieluszkowego”, usiłują oduczyć dziecko korzystania z pieluszki i na nowo nauczyć je rozpoznawania sygnałów płynących z wewnątrz jego ciała. Taki trening czystości często bywa trudny, długotrwały i stresujący zarówno dla dziecka jak i dla opiekunów.

Jeżeli natomiast od dnia narodzin potrzeby fizjologiczne dziecka są zauważane, jeżeli opiekunowie umożliwiają maluchowi skorzystanie toalety lub nocnika, niemowlę nie wyrabia sobie nawyku niekontrolowanego załatwiania się w pieluszkę. Co więcej, po pewnym czasie między dzieckiem i rodzicami nawiązuje się współpraca. Maluch coraz wyraźniej sygnalizuje swoje potrzeby i cierpliwie (oczywiście w miarę swoich możliwości) czeka, bo wie, że zostaną one w końcu zaspokojone.

W przypadku takich dzieci ostateczne pożegnanie z pieluszkami nie jest wielką rewolucją i zmianą przyzwyczajeń. Jest to jedynie logiczna kontynuacja dotychczasowych zwyczajów, a jedyna zmiana polega na stopniowym, coraz większym zakresie samodzielności i przejmowaniu odpowiedzialności przez dziecko. Żaden specjalny trening nocnikowy nie jest już potrzebny, ponieważ dzięki Naturalnej Higienie Niemowląt dziecko zdobywa niezbędne umiejętności i przyzwyczajenia stopniowo, już od pierwszych dni życia. Najsilniej sygnalizują swoje potrzeby fizjologiczne noworodki i małe niemowlęta do około 4-5 miesiąca życia. Dlatego najłatwiej jest zacząć stosowanie Naturalnej Higieny Niemowląt właśnie w tym okresie.

Rozpoczęcie praktykowania Naturalnej Higieny Niemowląt w przypadku starszych dzieci, przyzwyczajonych do używania pieluszek jednorazowych, jest również możliwe. Jednak ze wspomnianych wyżej przyczyn może to być nieco trudniejsze i wymagać od opiekunów więcej cierpliwości oraz pewnych modyfikacji. Poradnik "Pożegnanie z pieluszkami, czyli jak łatwo i przyjemnie nauczyć dziecko korzystania z toalety" jest skierowany nie tylko do osób rozpoczynających wychowanie bezpieluchowe z małym niemowlęciem, ale również właśnie do tych, którzy szukają sposobu na łagodny i niestresujący trening nocnikowy dla dziecka w wieku około 1 - 2 lat.

Geneza

Naturalna Higiena Niemowląt nie jest nowym zjawiskiem, chwilową modą czy też najnowszym pomysłem współczesnych autorytetów z dziedziny medycyny czy psychologii dziecięcej. Wręcz przeciwnie: jest to sposób codziennej opieki nad niemowlęciem znany i stosowany przez ludy wszystkich regionów świata od niepamiętnych czasów. Wywodzi się on z doświadczeń ludów pierwotnych i społeczeństw plemiennych. Obecnie jest standardem w wielu krajach rozwijających się, w tym na przykład w wielu państwach afrykańskich, na wielkich obszarach Azji (z Indiami, Chinami, Japonią i Indonezją na czele), w państwach południowej Ameryki, a nawet w zimnym, polarnym klimacie Alaski, Kanady, Grenlandii czy Syberii.

Takie podejście do kwestii higieny niemowlęcia jest mało znane w naszym kraju, będącym pod wpływem tzw. zachodniej cywilizacji. Jednak rosnąca popularność Naturalnej Higieny Niemowląt w Niemczech, Francji, Australii, Kanadzie czy Stanach Zjednoczonych dowodzi, że taki sposób opieki nad dzieckiem może być z powodzeniem realizowany również w społeczeństwach wysoko stechnicyzowanych.

Stosowaniu Naturalnej Higieny Niemowląt sprzyja typ rodzicielstwa oparty na budowaniu silnych więzi z dzieckiem (angielska nazwa tego nurtu to "attachment parenting", co bywa tłumaczone jako "naturalne rodzicielstwo", "rodzicielstwo towarzyszące" lub "rodzicielstwo więzi"). Polega on przede wszystkim na zachowaniu fizycznej bliskości, rozwijaniu obustronnej komunikacji i szybkim odpowiadaniu na różne potrzeby dziecka (częste przytulanie, noszenie, karmienie na żądanie itp.). Potrzeby dziecka są często wzajemnie powiązane, dlatego jeżeli rodzice są nastawieni na dostrzeganie i interpretowanie sygnałów dotyczących np. głodu czy potrzeby bliskości, nie mają większych trudności z zauważeniem symptomów związanych z potrzebami fizjologicznymi dziecka.

Oprócz wcześniejszych, pojedynczych badań nad opisywanym tutaj sposobem opieki nad niemowlęciem, od 2007 roku działa zorganizowany, międzynarodowy zespół badawczy, zrzeszający naukowców i przedstawicieli medycyny (International Board for the Study, Research and Promotion of Assisted Infant Toilet Training). Celem tej organizacji są szczegółowe badania nad zjawiskiem (określanym jako Assisted Infant Toilet Training) oraz promocja tego naturalnego i ekologicznego sposobu opieki nad niemowlęciem w krajach wysoko rozwiniętych.

NHN oczami dziecka

Naturalna Higiena Niemowląt z punktu widzenia dziecka

---

Wczoraj się urodziłem. Jestem całkowicie zależny od swoich opiekunów, bez ich pomocy nie mógłbym przeżyć, nie potrafię jeszcze mówić ani samodzielnie się przemieszczać... Nie znaczy to jednak, że moje ciało jest sparaliżowane i pozbawione czucia! Od pierwszego dnia życia, jak każda żywa istota, odczuwam i wyraźnie komunikuję swoje potrzeby życiowe. Wrodzony instynkt samozachowawczy każe mi głośno domagać się uwagi i opieki rodziców. Każdy mój płacz ma swoją przyczynę, jest wyrazem jakiejś niespełnionej potrzeby. Oprócz płaczu, używam również subtelniejszych sygnałów (wiercenie się, określone ruchy rąk, nóg i całego ciała, stękanie, marudzenie, szukanie kontaktu wzrokowego i wiele innych) do komunikowania swoich potrzeb.

Kiedy odpowiadasz na moje sygnały, czuję się bezpiecznie, wiem, że mogę na Ciebie liczyć. Cieszę się, że dostrzegasz i rozumiesz moje pierwsze, niezdarne próby komunikowania się. Twoja uwaga i cierpliwe próby zrozumienia moich sygnałów motywują mnie do dalszych prób nawiązania kontaktu.

Kiedy próbuję powiedzieć Ci, że chce mi się siusiu, podsuwasz mi malutki nocnik. W ten sposób uczysz mnie, że powinienem zwracać uwagę na odczucia płynące z wewnątrz mojego brzuszka. Instynktownie wydaje mi się, że lepiej jest wypróżniać się z dala od mojego ubranka, miejsca zabaw czy snu - bardzo się cieszę, kiedy mi w tym pomagasz.

Zdecydowanie wolę pozostać czystym, niż leżeć w pieluszce przesiąkniętej własnymi odchodami, czekając, aż dorośli uznają, że jest już wystarczająco brudna, aby ją zmienić!

Czasem się zagapię i zapomnę dać Ci znać, że chce mi się siusiu... Czasem Ty nie możesz pomóc mi w momencie kiedy tego potrzebuję... Ale zaraz potem zmieniasz mi pieluszkę na czystą - w ten sposób przyzwyczajam się do komfortowego uczucia suchej bielizny. To bardzo miłe uczucie, podoba mi się bycie czystym, dlatego coraz chętniej sygnalizuję, kiedy chce mi się siusiu i oczekuję, że pomożesz mi skorzystać z nocnika.

Stopniowo uczę się coraz lepiej zauważać i bardziej zrozumiale wyrażać swoje potrzeby. Zapamiętuję też Twoje sygnały, którymi zachęcasz mnie do zrobienia siusiu (np. "sii-sii"). Szybko uczę się rozluźniać odpowiednie mięśnie, tak aby zrobić siusiu "na zawołanie", kiedy akurat jest okazja. Stopniowo i powoli ćwiczę też i wzmacniam swoje mięśnie zwieraczy, aby móc w razie potrzeby trochę dłużej poczekać aż skorzystanie z nocnika będzie możliwe.

Na razie mam suchą bieliznę dzięki Twojej pomocy i czujności. Jeżeli dalej będziesz proponować mi nocnik, za jakiś czas będę już bardzo konsekwentnie i zrozumiale sygnalizować moje potrzeby i tylko od czasu do czasu będzie mi trzeba o tym przypomnieć. Kiedy nauczę się chodzić, będę mógł sam pójść do toalety, a Ty pomożesz mi odpinać skomplikowane guziki. Nawet nie zauważysz, kiedy stanę się na tyle dorosły, aby przejąć całkowitą odpowiedzialność za własną czystość i nie przeszkodzą mi w tym już żadne skomplikowane guziki ani nawet sprawa używania papieru toaletowego. "Trening nocnikowy"? Po co? Nie będę go potrzebować, przecież używanie nocnika jest zupełnie normalną sprawą, robiłem to od pierwszego dnia mojego życia!

NHN oczami rodziców

Naturalna Higiena Niemowląt z punktu widzenia rodziców

---

Rodzice decydują się na wychowywanie dzieci według
Naturalnej Higieny Niemowląt z wielu różnych powodów.

Ekologia

Dzięki NHN dziecko zużywa o wiele mniej pieluszek jednorazowych lub wcale z nich nie korzysta. Ma to ogromny wpływ na ochronę środowiska naturalnego. Dlaczego?

Warto przez chwilę się zastanowić i dokonać prostych obliczeń, aby uświadomić sobie jak wielkim obciążeniem dla środowiska są jednorazowe pieluszki standardowo pieluchowanego dziecka. Drogi rodzicu, zastanów się ile razy średnio w ciągu doby zmieniasz dziecku pieluszkę. Wynik pomnóż przez tysiąc dni (czyli nieco ponad dwa i pół roku - przykładowy okres pieluchowania przeciętnego dziecka). Zależnie od tego jak często przewijasz dziecko, otrzymasz wynik między 6 000 a 10 000 - tyle właśnie pieluszek zużyje jedno dzieckokażda z tych pieluszek będzie leżeć na wysypiskach śmieci aż 500 lat zanim ulegnie rozkładowi... w ciągu całego okresu pieluchowania. Przerażająca wydaje się informacja (powtarzana w wielu źródłach literatury tematu), że

Nie bez znaczenia dla stanu środowiska naturalnego jest także konieczność zużywania ogromnych ilości surowców naturalnych (takich jak np. drewno, woda, ropa naftowa) w procesie produkcji pieluch jednorazowych.

Wyraźnie zatem widać, że jedną swoją decyzją, dotyczącą sposobu opieki nad swoim dzieckiem, możesz bardzo znacząco przyczynić się do ochrony środowiska, które zostawisz w spadku swoim dzieciom i wnukom.

Oszczędności finansowe

Jednorazowe pieluszki nie są tanie (szacuje się, że rynek pieluszek jednorazowych w Polsce jest warty około 600 mln zł). Wydatki przeciętnej rodziny po narodzinach dziecka mogą zwiększyć się nawet o kilkadziesiąt procent, do czego bardzo znacząco przyczynia się właśnie koszt jednorazowych pieluszek.

Wychowywanie według Naturalnej Higieny Niemowląt znacznie ogranicza liczbę zużywanych przez dziecko pieluch jednorazowych. Można wręcz w ogóle z nich zrezygnować na rzecz stosowania wielorazowych pieluszek z naturalnych tkanin lub po prostu zwyczajnej bielizny. Wiąże się to z ogromnymi oszczędnościami finansowymi, nawet biorąc pod uwagę koszt wody, energii i środków czystości potrzebnych do prania pieluszek wielorazowych.

Higiena

Jeżeli jesteś rodzicem małego niemowlęcia, zapewne wiesz co się dzieje, kiedy dziecko się wypróżnia. Półpłynna niemowlęca kupka zrobiona do pieluchy oblepia całą powiedzchnię pupy dzieca (a czasem również część pleców i ud) trudną do usunięcia śliską warstwą, rozlewa się po całej pieluszce, zdarza się, że przecieknie na zewnątrz, plamiąc ubranko trudnym do sprania, charakterystycznym, żółtym kolorem... Jeżeli skóra dziecka nie zostanie natychmiast bardzo dokładnie oczyszczona, mogą pojawić się zaczerwienienia lub odparzenia. U wielu młodych rodziców lub osób pomagających w opiece nad niemowlęciem zmiana pieluszki i konieczne wycieranie pupy dziecka powoduje obrzydzenie lub wręcz odruchy wymiotne.

Natomiast kiedy nawet największa półpłynna niemowlęca kupka trafia prosto do toalety, wystarczy użyć wilgotnej chusteczki, papieru toaletowego lub miękkiej szmatki, aby jednym ruchem oczyścić pupę niemowlęcia. Gotowe! Delikatna skóra dziecka nie ma kontaktu z kupką ani moczem, pozostaje czysta i sucha, więc z pewnością nie dojdzie do żadnych podrażnien ani odparzeń. Rodzic nie musi pracowicie wycierać i przemywać pupy dziecka, a zaoszczędzony w ten sposób czas może przednazyć na przyjemniejsze czybnności, np. zabawę z maluchem.

Wielu Rodziców zrobiłoby wszystko, aby tylko uniknąć konieczności zmieniania zanieczyszczonych kupką pieluszek dziecka. Naturalna Higiena Niemowląt jest odpowiedzią na ich potrzeby. Tym bardziej, że jedną z pierwszych umiejętności, którą zdobywają małe niemowlęta wychowywane według NHN, jest właśnie sztuka wypróżniania się nie do pieluszki, ale do zaproponowanego nocnika (nauka kontrolowania pęcherza moczowego trwa zwykle odrobinę dłużej). Miły efekt w postaci gwałtownego zmniejszenia ilości zanieczyszczonych kupką pieluch jest więc szybki i zachęcający.

Zdrowie

Szczególnie niepokojące w standardowej opiece nad dzieckiem, której nieodłącznym elementem stały się jednorazowe pieluszki, jest narażanie delikatnej, chłonnej skóry noworodków i niemowląt na kontakt z licznymi, szkodliwymi dla zdrowia chemikaliami zawartymi w jednorazowych pieluszkach. Jak podaje Doris J. Rapp (a wraz z nią inni autorzy literatury tematu), w jednorazowych pieluszkach wykryto obecność związków chemicznych, które znane są ze swojego negatywnego wpływu na rozwój narządów płciowych oraz zdolności reprodukcyjne mężczyzn.

Nie można także bagatelizować negatywnego wpływu przegrzewania okolic genitaliów na przyszłą płodność niemowląt płci męskiej - a przecież (co udowodniono badaniami cytowanymi przez tę samą autorkę) temperatura pupy dziecka, opakowanej w papier, plastik i inne izolujące tworzywa sztuczne, zawarte w jednorazowych pieluszkach, znacząco się podnosi.

Stosując Naturalną Higienę Niemowląt przeciwdziałamy również pojawieniu się alergii skórnych i pieluszkowego zapalenia skóry u dziecka. Obserwacja rytmu wypróżnień i oddawania moczu u malucha, nierozwerwalnie związana z tym sposobem wychowania, bywa też bardzo pomocna w wykrywaniu alergii i nietolerancji pokarmowych - wyjątkowo częste i bardzo obfite siusianie po spożyciu danego produktu często jest jednym z pierwszych objawów alergii.

Psychika dziecka

Warto także zastanowić się jaki wpływ na psychikę dziecka i rozwijającą się świadomość własnego ciała, ma standardowe pieluchowanie dziecka i następujący po nim trening czystości.

Jeżeli dorośli nie reagują na sygnały dotyczące potrzeb fizjologicznych wysyłane przez dziecko, maluch uczy się, że nie należy zwracać uwagi na odczucia płynące z wewnątrz jego organizmu i przestaje je sygnalizować. Przyzwyczaja się, że właściwym miejscem do załatwiania czynności toaletowych jest własne ubranko z dodatkiem pieluchy. Po wielu miesiącach takiej nauki rodzice nagle zaczynają wymagać od dziecka, aby zmieniło przyzwyczajenia całego dotychczasowego życia i przestało siusiać w pieluszkę. Oczekują także, że będzie umiało zauważać i prawidłowo odczytywać sygnały płynące z wewnątrz jego brzuszka, dotyczące potrzeb fizjologicznych. Wiele miesięcy "treningu pieluszkowego" zniszczyło w dziecku umiejętność dostrzegania i sygnalizowania tych potrzeb (a w najlepszym razie nie pomogło mu jej rozwinąć i przećwiczyć), dlatego wiele dzieci ma ogromne trudności z opanowaniem tej sztuki. Trening nocnikowy, będący tak gwałtowną zmianą dotychczasowych zwyczajów i wymagań, musi być dla dziecka bardzo trudnym i stresującym przeżyciem.

Budowanie więzi rodzinnych

Naturalna Higiena Niemowląt dobrze współgra z założeniami "attachment parenting" (nurt w wychowaniu podkreślający znaczenie budowania silnych więzi emocjonalnych między dzieckiem a rodzicami i kładący nacisk na mądre zaspokajanie instynktownych potrzeb fizycznych i psychicznych niemowlęcia). Zwolennicy naturalnego rodzicielstwa (zwanego także rodzicielstwem towarzyszącym lub rodzicielstwem więzi) widzą NHN jako jeden ze sposobów na lepsze zrozumienie potrzeb dziecka, nawiązanie z nim bliższego kontaktu i pełniejszego odpowiadania na jego potrzeby.

Wprowadzając w życie Naturalną Higienę Niemowląt, rodzice zaczynają dostrzegać jej ogromny wpływ na poprawę porozumienia z dzieckiem. Dziecko zachęcone odpowiedzią rodziców na pierwsze próby komunikacji, coraz chętniej i bardziej przejrzyście próbuje nawiązać z nimi kontakt. Rodzice, ucząc się znaczenia języka ciała niemowlęcia i interpretowania jego sygnałów, zaczynają rozumieć swoje dziecko na poziomie intuicyjnym i emocjonalnym na długo przed tym, nim wypowie ono pierwsze słowo czy zdanie.

Masz wątpliwości?

Mam wątpliwości...

---

Współcześni polscy rodzice są pod ogromnym wpływem tak zwanej zachodniej cywilizacji. Model rodziny ulega ciągłym zmianom, więzi rodzinne rozluźniają się, a bliski kontakt fizyczny i emocjonalny z dzieckiem, przebywanie w jego obecności i odpowiadanie na jego potrzeby, zastępowane są nowoczesnymi wynalazkami, takimi jak np. nianie elektroniczne, czujniki oddechu, wibrujące leżaczki, łóżeczka z pozytywką czy superchłonne jednorazowe pieluszki.

Naturalna Higiena Niemowląt, której podstawą jest bardzo bliski kontakt z niemowlęciem, może wywoływać zdziwienie i wątpliwości wśród ludzi bardziej przyzwyczajonych do obcowania z nowoczesnymi technologiami niż z drugim człowiekiem.

Oto najczęstsze wątpliwości i pytania, które słyszą rodzice
wychowujący swoje dzieci według Naturalnej Higieny Niemowląt:

Czy to naprawdę działa? Przecież to niemożliwe, aby nawiązać tak bliski kontakt z małym niemowlęciem, które nie umie mówić...

Owszem, można nawiązać z niemowlęciem tak bliski kontakt, aby wiedzieć, kiedy potrzebuje skorzystać z toalety. To, że niemowlę jeszcze nie umie mówić pełnymi zdaniami, nie oznacza, że nie jest zdolne do odczuwania i komunikowania swoich potrzeb. Zadaniem rodziców jest jedynie dostrzeganie dziecięcych prób komunikowania się, prawidłowe interpretowanie wysyłanych przez dziecko sygnałów i odpowiadanie na potrzeby dziecka. Umiejętności te, zupełnie oczywiste i przekazywane z pokolenia na pokolenie w krajach nie będących pod wpływem zachodniej cywilizacji, dla współczesnych rodziców mogą wydawać się trudne, niezrozumiałe lub wręcz niemożliwe do opanowania.

W interpretacji języka ciała niemowlęcia nie pomoże żaden nowoczesny elektroniczny wynalazek. Jedyne, co mogą zrobić rodzice, aby poznać swoje dziecko, to po prostu spędzać z nim czas i uważnie je obserwować. Poradnik napisany przez Kingę Cherek zawiera wszystkie te informacje, których nie przekazało nam poprzednie pokolenie rodziców - wskazówki na co zwracać uwagę obserwując dziecko, jak interpretować język ciała niemowlęcia i jak przewidywać jego potrzeby na podstawie rozkładu dnia i zachowania malucha.

Tak wczesny trening czystości jest szkodliwy dla psychiki dziecka!

Naturalna Higiena Niemowląt nie jest szkodliwa dla psychiki dziecka. NHN to nie jest typowy trening nocnikowy. Stosowanie kar, przekupywanie nagrodami, zawstydzanie, wyśmiewanie czy przetrzymywanie siłą na nocniku, są absolutnie zakazane i nie są częścią tego sposobu wychowania. Wielu rodziców wybiera Naturalną Higienę Niemowląt właśnie ze względu na jej dobry wpływ na harmonijny rozwój psychofizyczny i emocjonalny dziecka oraz budowanie mocnych więzi między rodzicami a dzieckiem, opartych na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Metoda ta polega na wnikliwej obserwacji i odpowiadaniu na potrzeby dziecka w momencie ich pojawienia się, a nie na zmuszaniu i tresowaniu niemowlęcia, aby dostosowało się do reguł z góry narzuconych przez dorosłych.

Dzieci do 2-3 roku życia nie mają żadnej kontroli nad mięśniami zwieraczy.

Zastanówmy się skąd bierze się to przekonanie. Standardem w naszej obecnej kulturze jest używanie pieluch jednorazowych od urodzenia dziecka aż do wieku 2-3 lat. Po tak wielu miesiącach „treningu pieluszkowego” dziecko przyzwyczaja się do niekontrolowanego oddawania moczu do pieluchy. Umiejętności takie jak siusianie na zawołanie albo przerywanie na chwilę strumienia moczu, są w związku z tym zupełnie nie ćwiczone, a dziecko odzwyczaja się całkowicie od zwracania uwagi na swoje wewnętrzne odczucia dotyczące potrzeb fizjologicznych. Pojawiające się w literaturze fachowej dane, dotyczące wieku zdobywania kontroli nad czynnościami fizjologicznymi u dzieci, są po prostu opisem stanu faktycznego, odzwierciedleniem umiejętności statystycznego dziecka, wychowywanego przy użyciu pieluch, głównie jednorazowych.

Z doświadczeń rodziców stosujących NHN oraz z badań naukowców, zajmujących się tym sposobem wychowania, wynika, że już po kilku dniach regularnego stosowania NHN niemowlę w wieku 0-5 miesięcy potrafi celowo rozluźnić odpowiednie mięśnie robiąc siusiu "na zawołanie". W miarę jak dziecko rośnie, uczy się także w razie potrzeby wydłużać czas pomiędzy wizytami w toalecie, co jest trudniejsze i wymaga większej dojrzałości narządów wewnętrznych oraz po prostu więcej wprawy i ćwiczenia. Dla rodziców, którzy konsekwentnie od dnia narodzin umożliwiają małemu niemowlęciu skorzystanie z toalety, nie jest niczym dziwnym fakt, że np. 3-miesięczne niemowlę po zasygnalizowaniu swojej potrzeby potrafi odczekać całe 5, 10 czy 15 minut nie mocząc pieluszki, aż skorzystanie z nocnika czy toalety będzie możliwe.

Przecież niemowlę jest za małe i nie wie, kiedy chce mu się siusiu!

Żadne niemowlę nie jest zbyt małe, aby odczuwać i komunikować swoje potrzeby życiowe. Noworodek jest całkowicie zależny od swoich opiekunów, bez ich pomocy nie mógłby przeżyć, nie potrafi jeszcze mówić ani samodzielnie się przemieszczać, nie znaczy to jednak, że jego ciało jest sparaliżowane i pozbawione czucia! Od pierwszego dnia życia, jak każda żywa istota, człowiek odczuwa i wyraźnie komunikuje swoje potrzeby życiowe. Większość ludzi zgadza się, że niemowlę odczuwa głód, ból, zimno, ciepło, potrzebę snu oraz potrzebę bliskości matki. Potrzeby wypróżnienia oraz oddania moczu są równie prawdopodobną, choć w naszej kulturze często ignorowaną, przyczyną marudzenia czy płaczu niemowlęcia.

Nie mam ochoty przez 24 godziny na dobę wpatrywać się w dziecko i zgadywać, czy już chce siusiu. Mam mnóstwo innych rzeczy do roboty.

Rzeczywiście, przez jakiś czas na początku nauki będziesz pilnie obserwować dziecko, aby nauczyć się subtelnego języka jego ciała. Po jakimś czasie (na ogół zajmuje to rodzicom około 2-3 tygodni) zauważysz, że sygnały wysyłane przez dziecko stały się dla Ciebie bardzo czytelne i oczywiste, zaczniesz zauważać je bez wysiłku, mimochodem, zajmując się jednocześnie innymi sprawami. Aby przyspieszyć proces nabierania wprawy w dostrzeganiu i prawidłowym interpretowaniu sygnałów dziecka, warto zapoznać się z poradami zawartymi w książce "Pożegnanie z pieluszkami" - znajdują się tam praktyczne wskazówki, na co zwracać uwagę i jak odczytywać potrzeby dzecka na podstawie jego zachowania.

Oczywiste jest, że współcześni rodzice są zapracowani i nie mają wiele czasu. Jednak aby zacząć stosować NHN można poświęcić codziennie tylko określoną ilość czasu, np. 2 godziny, na pilną obserwację dziecka. Warto uświadomić sobie, że czas spędzany w towarzystwie dziecka i poświęcony na odpowiadanie na jego potrzeby, nigdy nie jest czasem straconym. Wręcz przeciwnie - to świetna inwestycja, która wkrótce zaprocentuje lepszym porozumieniem rodziców z dzieckiem, lepszą kontrolą stanu zdrowia dziecka oraz łagodnym, niestresującym i szybszym "wyrośnięciem z pieluch".

Nie pozwolę, aby dziecko zasikało mi cały dom! Może podoba się to ludziom żyjącym w buszu, ale ja wolę mieć czystą podłogę.

Stosowanie Naturalnej Higieny Niemowląt nie jest równoznaczne z brudem w domu! W tej metodzie chodzi o nawiązanie z dzieckiem dialogu i odpowiadanie na jego potrzeby, co nie wyklucza używania pieluszek lub specjalnej, chłonnej bielizny „na wszelki wypadek”, jako dodatkowego zabezpieczenia. Odrobina czasu w ciągu dnia spędzanego bez pieluszki jest co prawda, w opinii wielu rodziców, bardzo pomocna i ułatwia dziecku przejmowanie coraz większej odpowiedzialności za sygnalizowanie i załatwianie swoich potrzeb. Jednak można przeznaczyć na to np. godzinę spędzaną przez dziecko w pomieszczeniu z podłogą łatwą do sprzątnięcia w razie ewentualnego „wypadku”. Kinga Cherek w poradniku "Pożegnanie z pieluszkami" proponuje wiele praktycznych rozwiązań dotyczących odpowiedniego ubioru dziecka, ułatwiającego stosowanie Naturalnej Higieny Niemowląt w naszej kulturze.

Przecież małe niemowlę nie potrafi mówić, więc skąd mam wiedzieć, kiedy chce mu się siusiu?

Jeżeli chcemy porozumieć się z dzieckiem, wcale nie trzeba czekać, aż maluch nauczy się mówić pełnymi zdaniami. W opinii wielu rodziców dużo łatwiej jest dogadać się z noworodkiem i małym niemowlęciem, zwracając uwagę na język jego ciała i różne odmiany płaczu, niż np. ze zbuntowanym dwulatkiem.

Skąd wiadomo, że niemowlę chce siusiu? Na początku wskazuje na to nieświadomy język jego ciała. Jeżeli rodzice zwracają uwagę na te sygnały i umożliwiają dziecku skorzystanie z toalety, stopniowo maluch uczy się, że jest to właściwe postępowanie i zaczyna świadomie domagać się zaspokojenia swoich potrzeb fizjologicznych. Dziecko daje znać nawoływaniem, marudzeniem, popłakiwaniem, określonymi ruchami i zachowaniem o różnych swoich potrzebach, m.in. o głodzie, bólu, zimnie, potrzebie snu lub towarzystwa. Podobnymi sposobami maluch sygnalizuje także swoje potrzeby toaletowe. W poradniku "Pożegnanie z pieluszkami" znajdziesz wiele praktycznych wskazówek dotyczących prawidłowego odczytywania języka ciała niemowlęcia i przewidywania jego potrzeb na podstawie zachowania.

Czy NHN można stosować tylko przy małych niemowlętach? Moje dziecko ma już 2 lata, czy to znaczy, że już za późno na NHN?

Nigdy nie jest za późno. Istotą wychowania do życia bez pieluch jest wnikliwa obserwacja języka ciała dziecka oraz pełne spokoju, cierpliwości i łagodności asystowanie mu podczas korzystania z toalety. Oczywiste jest, że te założenia można realizować wychowując zarówno noworodka jak i dwulatka.

Ze względu na wcześniejszy wielomiesięczny "trening pieluszkowy", wychowywanie starszego dziecka według założeń NHN bywa trudniejsze i wymaga więcej cierpliwości. Trzeba pomóc dziecku na nowo odzyskać świadomość działania jego ciała i uwrażliwić je na odczucia płynące z wewnątrz jego brzuszka. Poradnik "Pożegnanie z pieluszkami" uwzględnia potrzeby rodziców starszych dzieci i obfituje w mnóstwo porad uniwersalnych wiekowo lub szczególnie skierowanych do rodziców starszaków.

Od czego zacząć?

NHN dla początkujących

---

Zaczynasz swoją przygodę z Naturalną Higieną Niemowląt? Nie wiesz od czego zacząć? Kinga Cherek w poradniku "Pożegnanie z pieluszkami" szczegółowo odpowiada na wątpliwości rodziców związane z tym kiedy i jak zacząć wychowanie do życia bez pieluch (m.in. przedstawia swoją prostą ale skuteczną Metodę Małych Kroczków). Tutaj zamieszczamy krótki poradnik dla początkujących.

Zarówno jeżeli rozpoczynasz wychowanie do życia bez pieluch z dwulatkiem
jak i z noworodkiem, zacznij od tych kilku prostych kroków.

Obserwuj.

Przeznacz określony czas każdego dnia na pilną obserwację swojego dziecka. Wybierz pomieszczenie z podłogą łatwą do sprzątnięcia (lub połóż małe niemowlę na nieprzemakalnym podkładzie) i zdejmij dziecku pieluszkę. Zwracaj baczną uwagę na zachowanie dziecka przed, w trakcie i po zrobieniu siusiu lub kupki. Staraj się dostrzec jakieś prawidłowości, powtarzające się symptomy.

Zwracaj uwagę na:

• - określone ruchy ciała
• - specyficzny wyraz twarzy
• - wydawane dźwięki (np. wołanie, postękiwanie, okrzyki, płacz)

Autorka poradnika "Pożegnanie z pieluszkami" przytacza blisko trzydzieści różnych symptomów, dostrzegalnych w różnych sytuacjach, sugerujących potrzebę skorzystania z toalety u dzieci w wieku od narodzin do dwudziestukilku miesięcy.

Mów.

Od samego początku staraj się nawiązać z dzieckiem kontakt. Mów mu czego oczekujesz, powtarzaj określenia związane z odczuciami sucho/mokro, używaj stałych zwrotów do opisywania czynności toaletowych. Wybierz jakieś krótkie, łatwe do powtórzenia dźwięki (np. "sii-sii", "ee") i staraj się powtarzać je zawsze wtedy, gdy zauważysz, że dziecko się wypróżnia.

Zrezygnuj z pieluszek jednorazowych.

Pieluszki jednorazowe, opócz tego, że nie są zdrowe dla niemowlęcia i mają zły wpływ na ochronę środowiska, utrudniają także wychowanie do życia bez pieluch:

• - są zbyt chłonne, dziecko nie czuje, że ma mokro, więc nie ma szansy poznać sposobu działania swojego organizmu
• - uniemożliwiają rodzicom zauważenie dokładnego momentu, kiedy dziecko siusia
• - rozleniwiają rodziców (mieści się w nich nawet do pół litra płynu, więc teoretycznie nie trzeba ich zmieniać po każdym małym siusiu)

Przygotuj odpowiednie ubranka.

Przygotuj kilka kompletów ubranek dla dziecka, tak aby w przypadku mokrej niespodzianki nie trzeba było nerwowo biegać po domu w poszukiwaniu czystych spodenek.

Wybierz ubranko jak najłatwiejsze i najszybsze w obsłudze. Dobrze sprawdzają się np. koszulki czy tuniki w połączeniu z getrami lub wysokimi skarpetkami. Zwykłe dresowe spodenki z miękką gumką w pasie również są bardzo wygodne. Body, rampersy czy pajacyki z mnóstwem maleńkich guziczków czy zatrzasków to najgorszy możliwy wybór w tej sytuacji.

Proponuj nocnik.

Zaproponuj dziecku skorzystanie z nocnika lub toalety zawsze wtedy, kiedy język ciała dziecka będzie sugerował taką potrzebę. Ufaj swojej intuicji - jeżeli z bliżej nieokreślonych przyczyn wydaje Ci się, że Twoje dziecko może właśnie chcieć siusiu, bardzo prawdopodobne, że masz rację.

Proponuj dziecku nocnik równiez o stałych porach związanych z rozkładem jego dnia. Najłatwiej jest "złapać" siusiu do nocnika w następujących sytuacjach (natychmiast lub po około 5-10 minutach):

• - po obudzeniu ze snu lub drzemki
  - po jedzeniu
  - po wypiciu porcji napoju
  - po dłuższym przebywaniu w tej samej pozycji (zwłaszcza po długim siedzeniu lub przebywaniu w chuście czy nosidełku)

Pamiętaj, aby w godzinach porannych umozliwić dziecku częstsze wizyty w toalecie - dzieci rano zazwyczaj siusiają częściej niż po południu.

Latem, zwłaszcza podczas słonecznej, upalnej pogody, Twoje dziecko będzie potrzebowało rzadszych wizyt w toalecie niż zimą i podczas chłodniejszych dni.

Co jest najważniejsze?

Co jest niezbędne aby stosować NHN?

---

Najważniejszy jest spokój, cierpliwość, pewność siebie i przygotowanie zawczasu potrzebnych akcesoriów (np. ubranek na zmianę).

Potrzebne jest również spokojne skupienie na potrzebach dziecka i cierpliwe dostrzeganie i interpretowanie jego sygnałów.

Przydatne są proste i niezmienne zwroty opisujące czynności toaletowe (np. "sii-sii", "ee").

Podstawą jest odpowiadanie na potrzeby dziecka w momencie ich pojawienia się oraz przewidywanie jego potrzeb na podstawie zachowania, pory dnia, rozkładu aktywności dziecka.

Niezbędne jest pozytywne nastawienie i cierpliwe zaangażowanie.

Zakazane są:

• - przymus
• - stosowanie kar
• - zawstydzanie
• - zanudzanie i zamęczanie dziecka nocnikiem
• - robienie czegokolwiek wbrew dziecku i wbrew sobie
  

Literatura pokrewna:

Bibliografia

"Assisted Infant Toilet Training". AITT Board. 2007 International Board for the Study, Research and Promotion of Assisted Infant Toilet Training. March 2008. <>

Aravinda, L. S. “Decommissioning the diaper.” India Together. August 2004. March 2008.

Bauer. I. “NATURAL INFANT HYGIENE or ELIMINATION COMMUNICATION. A Gentle Alternative to Long-term Diapering.” Diaper Free. 2005. March 2008.

Bauer, I. Diaper Free. The Gentle Wisdom of Natural Infant Hygiene. Manitoba: Natural Wisdom Press, 2005.

Boucke, L. Infant Potty Training: A Gentle and Primeval Method Adapted to Modern Living. White-Boucke Publishing, 2003.

Boucke, L. Infant Potty Basics: With or Without Diapers, the Natural Way. White-Boucke Publishing, 2003.

Boucke, L. "Potty Whisperer."2006. Potty Whisperer. White-Boucke Publishing. March 2008.
<>

Costello, A., Vallely, B., Young, J. Zawsze pewnie, zawsze sucho... nie zawsze bezpiecznie. Wydawnictwo "Zielone Brygady", Kraków 1999. March 2008.<>

“DiaperFreeBaby.” 2004. DiaperFreeBaby, Inc. March 2008.<>

“eliminationcommunication · Elimination Communication.” 2008. Yahoo Groups. March 2008.

Grille, R. “Rewards and Praise: The Poisoned Carrot.” The Natural Child Project. 1996 – 2008. March 2008. <>

Grille, R., Macgregor, B. “’Good’ Children - at What Price? The Secret Cost of Shame.” The Natural Child Project. 1996-2008. March 2008. <>

Gross-Loh, C. The Diaper-Free Baby: the Natural Toilet Training Alternative. Harper Collins, 2007.

Herbert, M. Trening czystości małego dziecka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.

Hogg, T., Blau, M. Język dwulatka. Warszawa: Klub Dla Ciebie, 2003.

Hogg, T., Blau, M. Język niemowląt. Warszawa: Klub Dla Ciebie, 2003.

“IPTLateStarters · Infant Potty Training for Late-Starters .” 2008. Yahoo Groups. March 2008.

Kiddoo D. et. al. “The Effectiveness of Different Methods of Toilet Training for Bowel and Bladder Control.” Evidence Report/Technology Assessment No. 147. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality, December 2006.

Lekovic, J. Diaper-Free Before 3. Three Rivers Press, 2006.

Liedloff, J. “The Importance of the In-Arms Phase.” Mothering, no. 50 (Winter 1989): 16-19.

Liedloff, J. The Continuum Concept. Reading, Mass.: Addison-Wesley, 1985.

McConnell, J. “The Joy of Cloth Diapers”. Mothering. no. 88. May/June 1998. March 2008.

“Natural Infant Hygiene - Natural Infant Hygiene for Newbies.” 2008. Yahoo Groups. March 2008.

Noelle, S. “Going Diaperless.” Scott Noelle. March 1999. March 2008.

Rapp, D. Is This Your Child? Discovering and Treating Unrecognized Allergies in Children and Adults. New York: Harper, 1991.

Rapp, D. Our Toxic World. A Wake Up Call. Buffalo, NY: Environmental Medical Research Foundation, 2007.

Schön R. A., Silvén, M. “Natural Parenting ― Back to Basics in Infant Care.” Evolutionary Psychology – 2007. 5(1): 102-183.

Sonna, L Early-Start Potty Training. McGraw-Hill, 2005.